Jeżeli trafiłeś na tę stronę, to najpewniej zastanawiasz się nad wniesieniem pozwu o rozwód, bądź już jesteś w trakcie jego konstruowania. Od czego więc zacząć i w jaki sposób napisać to pismo, by w jak najlepszy sposób zabezpieczyć swoje interesy?
Najlepiej, nim zaczniemy opisywać historię małżeństwa i okoliczności rozstania małżonków, wpierw zwrócić uwagę na pewne podstawowe, aczkolwiek ważne kwestie, które sprawią, że od strony formalnej pozew będzie spełniał wymagania, które stawia przed nim prawo. Jest to o tyle ważne, że w przypadku, gdy sąd dopatrzy się braków formalnych (a zdarza się to, gdy pozew tworzony jest przez małżonka samodzielnie, bez pomocy radcy prawnego lub adwokata), może on wezwać małżonka składającego pozew o uzupełnienie braków formalnych, przez co często postępowanie może się opóźnić.
Jeśli zależy nam na szybko i sprawnie przeprowadzonym postępowaniem o rozwód na pewno najlepiej jest uniknąć tego typu niedogodności procesowych poprzez odpowiednie zadbanie o to, by pozew od strony formalnej spełniał wymogi przepisów prawa. Postaram się w dosyć wyczerpujący sposób wyjaśnić, jak w moim przekonaniu napisać dobry pozew o rozwód, jednakże szerzej o niektórych aspektach dotyczących już samego rozwodu (jak wygląda proces, czego można się spodziewać, na co zwrócić dodatkową uwagę) będzie można przeczytać w podlinkowanych niżej artykułach, stąd zapraszam również do dodatkowej lektury.
Do którego sądu składa się pozew o rozwód?
W pierwszej kolejności trzeba pamiętać, by pismo złożyć do sądu okręgowego (nie rejonowego), właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania małżonków, jeżeli choć jeden z małżonków posiada w nim jeszcze miejsce zamieszkania, choć posiada tam miejsce zwykłego pobytu. Przykładowo (w uproszczeniu) jeżeli małżonkowie przed rozstaniem mieszkali w w Krakowie, powiedzmy mąż wyprowadził się do Wrocławia, a małżonka mieszka nadal w Krakowie, to każdy z małżonków może złożyć pozew wyłącznie do Krakowa.
Inaczej sprawa wygląda, gdy obydwoje z małżonków wyprowadziło się z miasta, w którym ostatnio zamieszkiwali. Wtedy pozew składamy przed sąd, w którym ma miejsce zamieszkania osoba, którą pozywamy. Przykładowo, obydwoje z małżonków miało miejsce zamieszkania w Krakowie, zaś po wyprowadzeniu się do siebie małżonków mąż przeprowadził się do Warszawy, a małżonka do Wrocławia. Jeśli małżonka, chce pozwać męża, to kieruje pozew do Warszawy.
To są te najbardziej typowe sytuacje dotyczące ustalania właściwości sądu. Ważną rzeczą jest również to, by w przypadku, gdy mieszkacie w miejscowości, w której nie ma sądu okręgowego, a blisko jest przykładowo rejonowym nie kierować pozwu do sądu rejonowego, tylko dopytać się w nim (zadzwonić) jaki jest dla niego właściwy sąd okręgowy, gdyż tylko taki może rozpatrzyć sprawę o rozwód.
Kwestie formalne – opłata, miejsce zamieszkania, nr PESEL
Po ustaleniu do jakiego sądu składamy pozew konieczne jest wskazanie w piśmie kto jest powodem, a kto stroną pozwaną. Wskazujemy w piśmie swoje faktyczne miejsce zamieszkania, nie zaś adres zameldowania, gdyż to właśnie adres zamieszkania jest wiążący dla sądu. Ważną kwestią dla Polonii mieszkającej za granicą jest kwestia, by nie podawać swojego starego polskiego adresu, gdy mieszkamy na stałe za granicą. Często rodzi to problemy proceduralne, które mogą wydłużyć postępowanie, zaś niekiedy – o czym małżonkowie nie wiedzą – istnieje możliwość rozwiedzenia się za granicą, w kraju, który obecnie małżonkowie zamieszkują. Na pewno w tego typu nieco trudniejszych kwestiach warto jest skorzystać z pomocy prawnika, gdyż można niekiedy uniknąć niepotrzebnego przedłużenia się postępowania w sprawie o rozwód.
Kolejną kwestią, po oznaczeniu adresu zamieszkania, jest wskazanie swojego numeru PESEL oraz jeśli małżonek zna numer PESEL współmałżonka rownież i jego numer (jeśli nie ma się kontaktu z małżonkiem tego typu rzeczy można znaleźć w umowach kredytowych, umowach o pracę lub w innych dokumentach, które mogą być jeszcze w posiadaniu współmałżonka). Podanie przynajmniej swojego numeru PESEL jest bardzo ważne, gdyż w braku jego podania można zostać przez Sąd wezwany do usunięcia braków formalnych.
Już nieco marginalną kwestią jest, to, iż niekiedy obydwoje z małżonków podpisują razem pozew o rozwód, nie przyspiesza to jednak postępowania, gdyż sąd musi odesłać odpis pozwu jednemu z małżonków, z żądaniem, by ten się do niego ustosunkował.
Opłata od pozwu to koszt 600 zł, które wpłaca się na rachunek właściwego sądu, który to rachunek możemy znaleźć na stronie internetowej sądu. Do pozwu powinno się załączyć wydruk opłaty, by sąd mógł łatwiej i szybciej wyśledzić, że taka została już poczyniona.
Odpisy aktu małżeństwa i aktu urodzenia dziecka
W pierwszej kolejności małżonek składający pozew musi załączyć do pozwu najlepiej skrócony odpis aktu małżeństwa. Odpis taki można uzyskać w Urzędzie Stanu Cywilnego (można to zrobić w każdym Urzędzie Stanu Cywilnego, nie tylko w USC, właściwym dla miejsca zawarcia małżeństwa). By uniknąć wzywania przez sąd o uzupełnienie braków formalnych warto postarać się o nowy, aktualny odpis drukowany na „czerwonej kartce”, bowiem nie zawsze (coraz rzadziej) sądy przyjmują stare wzory odpisów aktów małżeństwa drukowane na mniejszych żółtych karteczkach.
Drugą ważną rzeczą, którą koniecznie musimy dołączyć, gdy z małżeństwie urodziły się dzieci, to skrócone odpisy aktów ich urodzenia, które również zdobywamy w dowolnym Urzędzie Stanu Cywilnego.
O co powinniśmy wnieść w pozwie o rozwód?
Gdy już wiemy do jakiego sądu chcemy złożyć pozew, gdy uzupełnimy te mniej lub bardziej istotne kwestie formalne oraz gdy w końcu skompletujemy dokumenty powinniśmy przejść do żądania pozwu, a więc napisania sądowi czego w inicjowanym przez nas postępowaniu chcemy.
Wniosek o rozwód
Oczywiście w pierwszej kolejności wnosimy o rozwiązanie małżeństwa i wskazujemy sądowi, gdzie, kiedy i z kim zostało zawarte, a następnie informujemy sąd, czy chcemy małżeństwa z orzekaniem lub bez orzekania o winie. Postępowanie w sprawie o rozwód jest tak skonstruowane, że by rozwiązać małżeństwo trzeba udowodnić winę jednego lub obydwu małżonków, bądź, gdy małżonkowie znajdą porozumienie, rozwiązać go bez orzekania o winie. Formalnie więc – gdy nie znamy oficjalnego stanowiska drugiego z małżonków zgodnie z zasadami sztuki powinniśmy wnieść pozew o rozwiązanie małżeństwa z orzekaniem o winie, a przykładowo dopisać pod żądaniem, że jeżeli małżonek zgadza się na rozwód bez orzekania o winie, to my również chcemy rozstać się w sposób tak ugodowy.
Jakiekolwiek by nie były zasady sztuki pisania rozwód, to osobom działającym bez radcy prawnego lub adwokata, a samodzielnie piszącym pozew polecam napisać po prostu – bez tworzenia komplikacji – że chcą rozwiązania małżeństwa przez rozwód bez orzekania o winie. Sąd się na to nie obrazi, a wszystko będzie dla strony nieco prostsze.
Komu powierzyć dziecko po rozwodzie i jaką władzę rodzicielską mu przyznać
Kolejną kwestią, którą trzeba poruszyć w pozwie, to kwestia tego, komu powierzyć dziecko po rozwodzie i jaką władzę rodzicielską mu przyznać. Zasadą jest, że powinno się wnosić o powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców z ograniczeniem władzy rodzicielskiej drugiego do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka, jak edukacja, leczenie, wychowanie, można jednak, gdy rodzice rozstają się w zgodzie wnieść i powierzenie obydwu rodzicom władzy rodzicielskiej i przedstawić sądowi porozumienie rodzicielsko – wychowawcze (jest to warunek powierzenia pełni władzy rodzicielskiej obydwu rodzicom), czyli rodzaj umowy pomiędzy małżonkami, która określa sposób współpracy rodziców odnośnie wychowania dziecka po rozwodzie.
Wysokość alimentów na dziecko
Inną kwestią którą należy zawrzeć w pozwie w przypadku, gdy z małżeństwa małżonkowie mają małoletnie dzieci, to wysokość alimentów na dziecko. Powinniśmy zaproponować sądowi jakie alimenty widzielibyśmy na dziecko. Warto przy obliczeniach wyliczyć, ile wydajemy średniomiesięcznie na jedzenie dziecka, ile przeznacza się na przedszkole, szkołę, zajęcia dodatkowe, ile na zabawki, artykuły plastyczne, książki. Niektórzy nie wskazują w pozwie, a uważam to za ważne, również kosztów najmu i mediów w mieszkaniu. Zazwyczaj wyliczam to w ten sposób, że dzielę całość kosztów przez liczbę domowników. Kolejną kwestią, którą warto wyliczyć ustalając wysokość alimentów, to koszty, jakie ponosimy w związku z wydatkami na lekarstwa, ubrania, czy środki czystości. Uzyskaną sumę tych kwot dzielimy przykładowo na dwa lub wskazujemy inne proporcje zależnie od tego, co chcemy osiągnąć w postępowaniu o rozwód.
Wnioski o zabezpieczenie
Do pozwu możemy też dodawać nasze żądania odnośnie zabezpieczenia. Polega to na tym, że możemy na czas trwania postępowania rozwodowego (do uprawomocnienia się wyroku), wnieść, by Sąd przykładowo zabezpieczył nam alimenty, czyli by współmałżonek do końca procesu, który przecież może trwać i trzy lata, płacił na dziecko alimenty. Możemy też w ramach zabezpieczenia żądać, by sąd ustalił miejsce zamieszkania, na czas trwania postępowania przy jednym z rodziców.
Kwestia wspólnie zamieszkanego mieszkania
W końcu powinniśmy się również wypowiedzieć odnośnie korzystania ze wspólnego mieszkania przez małżonków po rozwodzie. Sytuacja jest prosta, gdy małżonkowie w chwili wnoszenia pozwu już ze sobą nie mieszkają, bowiem, wówczas piszemy w żądaniu pozwu wyłącznie, że wnosimy o zaniechanie orzekania o wspólnym mieszkaniu stron. Inaczej sytuacja się przedstawia, gdy małżonkowie mieszkają razem, gdyż dobrze byłoby w pozwie przedstawić w jaki sposób chcemy korzystać z mieszkania po rozwodzie (to ważne, gdyż jeżeli małżonkowie wciąż mieszkają razem, to sąd musi o tym wyrzec). W takim wypadku możemy wskazać w pozwie, które części mieszkania małżonkowie powinni otrzymać do wyłącznego korzystania, a które do wspólnego.
Jakie dowody przedstawić w pozwie o rozwód?
Ważne jest także, by wskazać sądowi jakie dowody chcielibyśmy przeprowadzić w czasie postępowania rozwodowego. W przypadku, gdy chcemy rozwodu bez orzekania o winie, to gdy małżonkowie mają dzieci z małżeństwa, możemy przedstawić sądowi jednego świadka (wraz z adresem, na który ma przyjść świadkowi wezwanie z sądu), który dobrze zna sytuację opiekuńczo-wychowawczą dziecka. Jeśli natomiast chcemy dochodzić winy, to tutaj wachlarz dowodów jest znacznie większy i prócz świadków, którzy mogliby potwierdzić winę współmałżonka, możemy przedstawić dowody w postaci np. SMS-ów, nagrań rozmów telefonicznych, filmów etc.
W treści pozwu powinniśmy pokrótce uzasadnić każde z przedstawionych wyżej żądań kierowanych do sądu. Warto przede wszystkim jednak przedstawić historię małżeństwa oraz z jakich powodów uważamy, że się to małżeństwo rozpadło. Warto pamiętać, że pozew może być kiedyś wykorzystany jako dowód w innym postępowaniu. Z praktyki wiem, iż często przedkłada się go do sądu kościelnego w sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Warto więc pisać szczerą prawdę o tym dlaczego małżeństwo się rozpadło, a nie iść najprostszą drogą, czyli pisać o niezgodności charakterów.
Przedstawienie sądowi prób polubownego rozwiązania sporu
Na samym końcu pozwu warto w osobnym widocznym punkcie (np. oznaczonym osobną cyfrą rzymską i nazwanym „próby polubownego rozwiązania sporu) przedstawić sądowi jakie były pomiędzy małżonkami podejmowane próby polubownego rozwiązania sporu i dlaczego się nie udało go rozwiązać, bądź też dlaczego nie chcieliśmy podejmować tego typu prób (np. mediacja, terapia rodzinna etc.). Jest to również bardzo ważny element pozwu, bowiem brak informacji o próbach polubownego rozwiązania sporu będzie skutkował skierowanym przez sąd wezwaniem do usunięcia braków formalnych, co niepotrzebnie wydłuży postępowanie.